Şema terapi, değiştirilmesi zor, çocukluk ve ergenlik döneminde belirgin kökenleri bulunan psikolojik bozuklukların, açıklanması ve tedavisine ilişkin kuramsal ve uygulamaya yönelik bir model.

Şema terapi, pek çok psikoterapi ve gelişim modelini işlevsel bir şekilde bir araya getirebilmiş, nadir bütüncül psikoterapi modellerinden biridir. Söz konusu bütüncül yapı içerisinde, bilişsel, davranışsal, psikodinamik (özellikle nesne ilişkileri), bağlanma ve geştalt modelleri yer alır. Profesyonel olmayan okuyucular açısından bu çeşitliliğin ifade etmesi gereken anlam, şema terapinin zenginliğidir. Yani şema terapi, insanı ve sorunlarını anlamaya ve bu sorunlara çözüm üretmeye çalışırken, çok geniş bir bakış açısı kullanmaktadır.

Terapi sürecinde düşünce ve davranış yapılarını hayati olarak kabul eder; ayrıca duygusal değişim, deneysel teknikler ve terapi ilişkisine de aynı düzeyde ağırlık verir.

Çıkış noktası olarak şema terapinin amacı, kronik kişilik sorunlarına (borderline kişilik bozukluğu ve narsisistik kişilik bozukluğu gibi) bir çözüm bulabilmekti. Fakat şema terapi geldiği noktada, kronik depresyon, çocukluk travmaları, suçlular, yeme bozuklukları, çift çalışmaları, madde kullanımını gibi geniş çaptaki klinik problemler, popülasyonlar ve bozukluklarda uygulanmaktadır. Bu da, şema terapinin bir model olarak gelişime açıklığını göstermektedir.

Şema terapi, pek çok farklı kuram ve modeli derinlik ve karmaşıklıkla bütünleştirmesine rağmen, bu bütünleştirmeyi son derece tutumlu ve sade bir şekilde sunar. Bu tutumlu ve sadeliği, terapistlerin ve danışanların (psikoterapi desteği alanların) işini kolaylaştırmaktadır. Psikoterapistler, sundukları terapiyi danışana ifade etmekte büyük kolaylık yaşarken, danışanlar da yaşadıklarını anlama ve değiştirme sürecinde yüksek düzeyde motivasyona sahip oluyorlar.

Şema terapi son derece şefkatli ve insani bir yaklaşımdır. O, psikolojik bozukluları patolojikleştirmek yerine normalleştirir. Buna göre hepimizin şeması (psikolojik sorunlara altyapı oluşturan yapısı), baş etme biçimleri (şemalarla başa çıkma yolları) ve modları (pek çok şema ve başa çıkma biçiminden oluşan yapıları) vardır. Terapi desteği alanlarda ise bunlar daha aşırı ve katıdırlar.